ADHD u dorosłych: Objawy, diagnoza i jak skala DIVA-5 może pomóc w ocenie

Z tego artykułu porusza następujące tematy:

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi to zaburzenie, które nie dotyczy wyłącznie dzieci. W ostatnich latach coraz więcej dorosłych osób odkrywa, że cierpi na to zaburzenie, mimo że nie zostało ono wcześniej zdiagnozowane. Jakie objawy ADHD występują u dorosłych i jak można je rozpoznać? W tym artykule przedstawiamy informacje na temat objawów ADHD u dorosłych oraz wskazówki, jak proces diagnozy może wyglądać, a także jak narzędzie, takie jak skala DIVA 5, może pomóc w prawidłowej ocenie.

ADHD u dorosłych – Objawy, które warto rozpoznać

ADHD u dorosłych może objawiać się w różnorodny sposób, co sprawia, że diagnoza jest często opóźniona. Warto jednak zwrócić uwagę na kilka kluczowych objawów:

Trudności z koncentracją – Dorośli z ADHD często mają problemy z utrzymaniem uwagi na jednej czynności, łatwo się rozpraszają i mają trudności z dokończeniem rozpoczętych zadań.

Przykład: Czytasz stronę książki, a po chwili orientujesz się, że nic nie pamiętasz z przeczytanego tekstu. Zamiast pracować nad ważnym raportem, nagle zaczynasz przeszukiwać internet w poszukiwaniu zupełnie nieistotnych rzeczy.

Impulsywność – Osoby dorosłe z ADHD mogą podejmować decyzje pod wpływem chwili, nie rozważając konsekwencji. Może to prowadzić do trudności w relacjach międzyludzkich i zawodowych.

Przykład: Podczas spotkania w pracy wchodzisz komuś w słowo, bo już w połowie zdania wiesz, co chcesz powiedzieć. Albo nagle zapisujesz się na drogi kurs, bo wydaje się ciekawy – dopiero później dociera do Ciebie, że nie masz na to czasu ani pieniędzy. Reagujesz zanim zdążysz się zastanowić

Nadpobudliwość – Choć nadpobudliwość jest częściej kojarzona z dziećmi, dorośli z ADHD również mogą przejawiać nadmierną energię, a także trudności w odpoczynku i relaksie.

Siedzisz w pracy i co chwilę ruszasz nogą, wiercisz się na krześle, stukasz palcami po biurku – cały czas coś się dzieje. Nawet podczas oglądania filmu musisz coś robić – przeglądasz telefon, zrywasz się, żeby coś przynieść, rozpraszasz innych

Trudności w organizacji – Osoby z ADHD często mają problemy z organizowaniem swojego życia i planowaniem, co przejawia się w trudności do utrzymania porządku, czy trudnościami w dotrzymywaniu terminów.

Przykład: Zaczynasz tydzień z planem, ale po dwóch dniach zapominasz o notatniku. Masz kilka otwartych projektów w pracy, ale żaden nie jest skończony. Dokumenty leżą porozrzucane, a termin zapłaty rachunku minął dwa dni temu

Problemy z zarządzaniem emocjami – Nagłe wybuchy złości, trudności w kontrolowaniu emocji oraz częste poczucie frustracji to również częste objawy ADHD u dorosłych.

Przykład: Mała krytyka w pracy sprawia, że masz ochotę rzucić wszystkim i wyjść. Frustracja narasta w sekundę i czasem czujesz się jak bomba zegarowa – wszystko jest ‘na już’, a jak coś nie idzie po Twojej myśli, to potrafi Cię rozłożyć na cały dzień

Jak diagnozować ADHD u dorosłych?

Diagnoza ADHD u dorosłychwymaga dokładnego wywiadu klinicznego i przeprowadzenia szeregu testów, które pozwolą na rozróżnienie ADHD od innych zaburzeń. Jednym z narzędzi pomocnych w diagnozie jest skala DIVA 5, która została stworzona z myślą o ocenie objawów ADHD u dorosłych.

ADHD u dorosłych kobiet i mężczyzn: Różnice w objawach i diagnozie

ADHD, choć jest zaburzeniem, które dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety, może objawiać się nieco inaczej u przedstawicieli obu płci. U dorosłych kobiet objawy ADHD mogą być mniej widoczne lub bardziej subtelne niż u mężczyzn, co sprawia, że diagnoza tego zaburzenia bywa trudniejsza. W tym artykule omówimy, jakie są różnice w objawach ADHD u dorosłych kobiet i mężczyzn, a także jak narzędzie DIVA 5 pomaga w diagnozowaniu tego zaburzenia w obu przypadkach.

ADHD u dorosłych mężczyzn — kiedy nie da się usiedzieć w miejscu (i w życiu)

Znasz to uczucie, kiedy siedzisz w pracy, patrzysz na ekran, a Twoje nogi chodzą pod biurkiem jakby miały własne życie? Albo kiedy słuchasz kogoś przez pięć minut, ale po trzech Twój mózg już dawno odleciał? Jeśli to brzmi znajomo, to możliwe, że to nie „brak skupienia”, tylko coś głębiej — ADHD.

I nie, to nie jest tylko coś, co mają nadpobudliwe dzieciaki. ADHD może towarzyszyć też dorosłym facetom. Tylko często nikt im tego nigdy nie powiedział — ani w szkole, ani później. A przecież objawy nie znikają z wiekiem. One się po prostu zmieniają.

U dorosłych mężczyzn objawy ADHD często przybierają bardziej klasyczną postać. Zwykle są bardziej widoczne i związane z nadmierną impulsywnością oraz nadpobudliwością. Do najczęstszych objawów ADHD u mężczyzn należą:

Nadpobudliwość – Zawsze jesteś w ruchu? Nie potrafisz siedzieć spokojnie? Nogi Ci chodzą, palce bębnią po stole, a Ty zmieniasz pozycję co chwilę, jakbyś szukał idealnej, ale żadna nie pasuje? To nie jest „brak wychowania” czy „brak cierpliwości” — to klasyczna nadpobudliwość, która często towarzyszy ADHD. Z zewnątrz może wyglądać jak niepokój, ale w środku… to po prostu napięcie, którego nie da się wyłączyć.

Impulsywność – działasz zanim pomyślisz? Masz pomysł i już chcesz go realizować — nieważne, że jeszcze nie do końca przemyślany. Bywa, że coś powiesz, a potem żałujesz. Albo złożysz wypowiedzenie, bo akurat Cię coś wkurzyło. Impulsywność to codzienność dla wielu mężczyzn z ADHD. Nie chodzi o brak rozsądku — raczej o to, że mózg nie daje Ci chwili na zastanowienie. Najpierw akcja, potem refleksja.

Problemy w koncentracji – skupienie? co to takiego? Masz przeczytać maila i nagle łapiesz się na tym, że siedzisz już 10 minut na YouTube. A może otwierasz książkę i czytasz jedno zdanie po dziesięć razy, bo myśli gdzieś uciekają. To nie znaczy, że jesteś „leniwy” albo „mało ambitny”. Po prostu Twój mózg nie lubi siedzieć zbyt długo w jednym miejscu. Zwłaszcza jeśli coś Cię nie kręci.

Trudności w organizacji – Zaplanuj tydzień? A może po prostu przeżyć do piątku? Jeśli ciągle coś odkładasz, mylisz terminy, gubisz dokumenty, a „ogarnianie” codzienności wydaje się jak wspinaczka na Mount Everest – to też może być ADHD. Nie znaczy to, że jesteś nieodpowiedzialny. Znaczy to, że działasz inaczej. Inaczej, ale nie gorzej.

Może przez lata słyszałeś, że jesteś “rozkojarzony”, “nieogarnięty”, “szybki w decyzjach, ale słaby w konsekwencji”. A może sam to sobie powtarzałeś. Ale jeśli coś z tego brzmi znajomo — to nie znaczy, że z Tobą coś nie tak. To znaczy, że być może po prostu nikt wcześniej nie pokazał Ci, że to ma swoją nazwę. ADHD u dorosłych mężczyzn jest prawdziwe. I warto je poznać lepiej — bo dopiero wtedy zaczyna się gra na własnych zasadach.

Objawy ADHD u dorosłych kobiet - kiedy życie ciągle wymyka się z rąk

Czasem czujesz, że wszyscy wokół jakoś „ogarniają” życie, a Ty ciągle jesteś o krok za nimi? Twój kalendarz niby pełen, ale i tak zapominasz o ważnych spotkaniach, a lista rzeczy do zrobienia… no cóż, nie pamiętasz nawet, gdzie ją położyłaś? Może to po prostu „zmęczenie materiału”, ale może też coś głębiej — coś, co miało nazwę już od dzieciństwa, tylko nikt jej wtedy nie wypowiedział: ADHD.

U kobiet ADHD potrafi być bardzo ciche. Bez hiperaktywności, bez ciągłego biegania i przerywania rozmów — za to z głową pełną myśli, która nigdy nie chce się zatrzymać. Często to podtyp związany z zaburzeniem koncentracji, przez co łatwo go przeoczyć. Ale to nie znaczy, że jest mniej uciążliwy.

Typowe objawy ADHD u kobiet to:

Problemy z koncentracją i organizacją – Masz wrażenie, że robisz wszystko i nic jednocześnie? Skaczesz między zadaniami, ale rzadko kończysz je do końca? Zgubione klucze, spóźnienia, nieodebrane maile, ubrania rozrzucone wszędzie – to nie lenistwo. To próba przetrwania w świecie, który wymaga ciągłego porządkowania myśli i przestrzeni, kiedy Twoja głowa działa zupełnie inaczej.

Niska samoocena i poczucie winy – Wiele kobiet z ADHD żyje z poczuciem winy i myślą, że są „niewystarczające”. Że coś robią źle – w pracy, w domu, w relacjach. Porównują się do innych i mają wrażenie, że zawiodły – choć nie wiadomo nawet dokładnie w czym. Ta niska samoocena potrafi być okrutna, zwłaszcza gdy nikt nie widzi, ile wysiłku wkładają w codzienność.

Wysoki poziom stresu – Kiedy nie umiesz się zorganizować, wszystko staje się stresujące. Nawet zwykłe wyjście z domu może być źródłem napięcia. A gdy obowiązki się piętrzą, łatwo o przeciążenie. Ciało jest spięte, myśli się kotłują, a Ty tylko marzysz o chwili ciszy – nawet jeśli trwałaby pięć minut.

Zmienność nastrojów – Bywa, że wszystko przeżywasz mocniej. Niewinna uwaga od bliskiej osoby może wywołać łzy, a małe niepowodzenie – poczucie kompletnej porażki. Nastroje potrafią się zmieniać jak w kalejdoskopie. To nie dramatyzowanie. To Twoje ADHD, które wpływa też na emocje.

Jeśli czytając to, pomyślałaś „to brzmi znajomo” — nie jesteś sama. ADHD u kobiet wygląda inaczej niż u mężczyzn, i przez to często jest niezauważane latami. Ale kiedy już nazwiesz to, co się dzieje, możesz zacząć naprawdę sobie pomagać — na własnych zasadach.

DIVA-5 – Skala diagnostyczna ADHD u dorosłych

DIVA-5 (Diagnostisch Interview voor ADHD bij volwassenen) to Holenderskie narzędzie stworzone przez dr J.J.S. Kooij i zespół specjalistów z organizacji PsyQ , które pomaga w dokładnej diagnozie ADHD u dorosłych. Skala ta opiera się na najnowszych wytycznych diagnostycznych zgodnie z klasyfikacją DSM-5 i pozwala na systematyczne ocenienie, czy osoba spełnia kryteria diagnostyczne ADHD.

Skala DIVA-5 składa się z serii pytań dotyczących objawów ADHD, które osoba badana musiałaby wykazywać w dzieciństwie oraz obecnie, w życiu dorosłym. Istotną częścią wywiadu jest dokładne zrozumienie, czy objawy ADHD występują w różnych aspektach życia – w pracy, relacjach, a także w kontekście codziennych obowiązków.

Dlaczego test DIVA-5 online jest skutecznym narzędziem diagnostycznym?

Skala DIVA 5 jest szczególnie cenna, ponieważ:
1. Uwzględnia specyfikę ADHD u dorosłych – DIVA-5 jest dostosowana do diagnozy u dorosłych, uwzględniając, że objawy ADHD mogą manifestować się inaczej w życiu dorosłym niż w dzieciństwie.
2. Pomaga w różnicowaniu z innymi zaburzeniami – Narzędzie to pomaga zidentyfikować ADHD, eliminując inne zaburzenia, które mogą powodować podobne objawy, takie jak depresja czy zaburzenia lękowe.
3. Podstawowe narzędzie w praktyce klinicznej – DIVA-5 jest szeroko stosowane przez specjalistów w diagnozie ADHD, co czyni ją jednym z najważniejszych narzędzi w psychologii i psychiatrii.
Pamiętaj, że ostateczną diagnozę medyczną zawsze stawia lekarz psychiatra.

Podsumowanie

ADHD u dorosłych jest zaburzeniem, które może negatywnie wpływać na życie codzienne, zawodowe i relacje międzyludzkie. Zrozumienie objawów ADHD i skorzystanie z odpowiednich narzędzi diagnostycznych, takich jak skala DIVA-5, może pomóc w skutecznym rozpoznaniu tego zaburzenia. Jeśli zauważasz u siebie lub kogoś bliskiego objawy ADHD, warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, który przeprowadzi odpowiednią diagnozę i zaproponuje skuteczną terapię.