1. Depresja jednobiegunowa (depresja kliniczna)

Depresja jednobiegunowa, nazywana także depresją dużego stopnia (Major Depressive Disorder wg DSM-5), to najczęstszy typ depresji. Charakteryzuje się występowaniem jednego lub kilku epizodów depresyjnych trwających co najmniej dwa tygodnie. W tym czasie osoba może doświadczać głębokiego smutku, utraty zainteresowań i radości z codziennych aktywności, zaburzeń snu i apetytu, spadku energii, trudności z koncentracją, a także poczucia winy lub bezwartościowości.

Przykład z życia:

Marta, 35 lat, nauczycielka z Poznania.

Od kilku miesięcy Marta zmaga się z ciągłym zmęczeniem i obojętnością. Rzeczy, które wcześniej sprawiały jej radość (spotkania z przyjaciółmi, gotowanie, praca z dziećmi), teraz wydają się bezsensowne. Wstaje z łóżka z trudem, często płacze bez konkretnego powodu, unika kontaktów z ludźmi. W końcu zgłasza się do psychologa online i zostaje zdiagnozowana z depresją kliniczną.

2. Dystymia (depresja przewlekła)

Dystymia, określana w klasyfikacji DSM-5 jako utrwalone zaburzenie depresyjne (Persistent Depressive Disorder), to przewlekła forma depresji, w której objawy utrzymują się przez co najmniej dwa lata (u dzieci i młodzieży – przez rok). Choć symptomy są zwykle łagodniejsze niż w depresji dużego stopnia, mają charakter długotrwały i wpływają na codzienne funkcjonowanie oraz jakość życia.

Typowe objawy dystymii to utrzymujący się smutek lub obniżony nastrój, niska samoocena, brak energii, trudności z koncentracją, problemy ze snem, poczucie beznadziejności i chroniczne zmęczenie. Osoby z dystymią często opisują swoje samopoczucie jako „ciągłe przygnębienie”, które staje się częścią codzienności.

Przykład z życia:

Tomek, 42 lata, programista z Krakowa.

Od wielu lat Tomek czuje, że nie ma radości z życia. Rano ciężko mu wstać, praca idzie mu coraz gorzej, nie ma energii ani siły do spotkań ze znajomymi. Często mówi sobie: „Zawsze taki byłem – melancholijny”. Ale to nie cecha osobowości – to dystymia, która nieleczona może przejść w głębszą depresję. Pomogła mu regularna psychoterapia online.

3. Depresja sezonowa (SAD)

Ten typ depresji, określany w DSM-5 jako sezonowy wzorzec epizodów depresyjnych (Seasonal Affective Disorder), pojawia się cyklicznie w określonych porach roku. Charakteryzuje się obniżonym nastrojem, sennością, drażliwością, spadkiem energii oraz zwiększonym apetytem, zwłaszcza na słodycze i węglowodany.

Przykład z życia:

Julia, 29 lat, studentka z Gdańska.

Każdej jesieni Julia zaczyna czuć się gorzej. Traci energię, śpi po 10 godzin, nie ma siły uczyć się ani wychodzić z domu. Latem odzyskuje radość i funkcjonuje normalnie. Gdy zaczęła prowadzić dziennik nastroju, zorientowała się, że to cykliczne. Po konsultacji z psychoterapeutą online zdiagnozowano u niej depresję sezonową. Pomogła terapia i lampa do fototerapii.

4. Depresja poporodowa

Epizod depresyjny z początkiem w okresie okołoporodowym (Peripartum Onset Specifier), może wystąpić w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po porodzie. Dotyka głównie kobiety, choć objawy depresyjne mogą pojawić się także u partnerów.

Depresja poporodowa objawia się płaczliwością, lękiem, trudnościami w nawiązywaniu więzi z dzieckiem, poczuciem winy, bezradnością oraz problemami z codziennym funkcjonowaniem. Nieleczona może wpływać na relacje rodzinne i rozwój emocjonalny dziecka, dlatego wczesna pomoc psychologiczna lub psychoterapia mają kluczowe znaczenie.

Przykład z życia:

Katarzyna, 31 lat, matka 3 dzieci.

Po narodzinach córki od samego początku doświadczyła ciągłych napadów płaczu i silnego przygnębienia. Każda próba opieki nad dzieckiem była dla niej wyczerpująca i stresująca, czuła ogromną bezradność i brak więzi z maluszkiem. Z pomocą psychologa udało się rozpoznać depresję poporodową i wdrożyć odpowiednie wsparcie, dzięki któremu Katarzyna powoli odzyskiwała poczucie kompetencji i radość z macierzyństwa.

5. Depresja psychotyczna

Depresja psychotyczna (DSM-5: Major Depressive Disorder with Psychotic Features) to forma depresji, w której oprócz obniżonego nastroju, utraty zainteresowań i energii, mogą występować omamy, urojenia oraz myśli samobójcze. Wymaga szybkiej interwencji psychiatrycznej i często leczenia szpitalnego.

Przykład z życia:

Paweł, 46 lat, kierownik projektu z Wrocławia.

Paweł, 42 lata, od kilku tygodni doświadczał głębokiego przygnębienia, braku energii i trudności w wykonywaniu codziennych obowiązków. Z czasem pojawiły się u niego omamy słuchowe, w których słyszał krytyczne głosy, oraz przekonania, że zagraża to jemu i jego rodzinie. Pojawiły się także myśli samobójcze. Dzięki szybkiej interwencji psychiatrycznej i leczeniu szpitalnemu udało się ustabilizować jego stan. Następnie Paweł kontynuował psychoterapię, co pomogło mu odzyskać równowagę emocjonalną i stopniowo wrócić do codziennego funkcjonowania.

6. Depresja maskowana

Depresja maskowana, określana w DSM-5 jako depresja z przewagą objawów somatycznych, to forma depresji, w której główną rolę odgrywają dolegliwości fizyczne, takie jak bóle głowy, bóle brzucha, problemy żołądkowe czy bezsenność. Osoby z tym rodzajem depresji często odwiedzają lekarzy różnych specjalizacji, nie łącząc objawów somatycznych z zaburzeniami nastroju.

Przykład z życia:

Ewa, 39 lat, pracownica banku z Katowic.
Ewa przez rok chodziła od specjalisty do specjalisty z powodu ciągłych bólów głowy i żołądka. Żadne badania nic nie wykazywały. Dopiero internista zasugerował, że przyczyna może być emocjonalna. W trakcie terapii online okazało się, że Ewa zmaga się z depresją maskowaną, wynikającą z nieprzepracowanej traumy po rozwodzie.