Aby specjalista mógł rozpoznać zaburzenie, muszą pojawiać się określone elementy, wyraźnie wykraczające poza zwykłą troskę o zdrowie.

Osoba jest pochłonięta przekonaniem, że cierpi na poważną chorobę albo że w każdej chwili może ona wystąpić. Myśli o możliwej chorobie nie są chwilowe – stale wracają, dominują uwagę i generują wysoki poziom lęku. Co istotne, brak jest istotnych objawów somatycznych, a jeśli jakieś występują, mają niewielkie nasilenie i nie wyjaśniają skali niepokoju. Nawet wtedy, gdy istnieją pewne czynniki ryzyka (np. rodzinny wywiad chorobowy), intensywność obaw pozostaje nieproporcjonalna do realnego zagrożenia.

Utrzymuje się stały niepokój o zdrowie oraz zwiększona czujność wobec sygnałów płynących z ciała. Osoba wciąż „skanuje” swoje ciało, analizuje najmniejsze odczucia i obawia się, że są oznaką nadchodzącej choroby.

Pojawiają się również charakterystyczne zachowania. U jednych osób są to nadmierne działania skoncentrowane na zdrowiu, np. wielokrotne badania diagnostyczne, częste wizyty u specjalistów, analizowanie objawów w internecie czy nieustanne sprawdzanie ciała. U innych natomiast dominuje unika­nie, np. rezygnacja z wizyt lekarskich, badań czy hospitalizacji z obawy przed potwierdzeniem choroby.

Zaabsorbowanie myślą o chorobie utrzymuje się przez minimum sześć miesięcy, choć sama „podejrzewana” choroba może się w tym czasie zmieniać – jednego dnia osoba martwi się nowotworem, kolejnego chorobą serca, a potem chorobą neurologiczną.

Wśród zaburzenia z lękiem o stan zdrowia mogą wystąpić dwie charakterystyczne odmiany:

• z poszukiwaniem pomocy – częste konsultacje medyczne, wykonywanie badań i zabiegów diagnostycznych, powtarzające się szukanie potwierdzeń,
  
  
• z unikaniem pomocy – rzadkie korzystanie z opieki medycznej z obawy przed diagnozą.
  
  

Dopiero współwystępowanie tych elementów oraz ich wpływ na codzienne funkcjonowanie pozwalają uznać, że lęk przekroczył normę i przyjął formę zaburzenia.